TURGUT ÖZAL TIP MERKEZİ ÇOCUK KEMİK İLİĞİ NAKLİ ÜNİTESİ
Çocuk Kemik İliği Nakli
Kemik iliği nakli, kan kanseri (lösemi), bazı solid tümörler, bağışıklık sistemi bozuklukları, bazı metabolik hastalıklar ve diğer kan hastalıklarıyla mücadele eden çocuklar için kemik iliği fonksiyonunun düzeltilmesi amacıyla yapılan hayati öneme bir tedavi yöntemidir.
ÇOCUK KEMİK İLİĞİNAKİL MERKEZİ
Lösemi, Lenfoma, MDS, Aplastik Anemi, Talasemi, Hemofagositik lenfohistiyositoz ve doğuştan immün yetmezliklerin önemli bir kısmında hastalığın kesin tedavisi için(küratif tedavi) kemik iliği nakli yapılması gerekmektedir. İnönü ÜniversitesiTıp Fakültesi Turgut Özal Tıp Merkezi Çocuk Kemik İliği Nakli Merkezimizde hastalar kemik iliği nakil konseyinde değerlendirilir ve nakil ihtiyaçları belirlenerek otolog, allojenik ve akraba dışı kemik iliği nakilleri başarılı bir şekilde gerçekleştirilir. Merkezimizde Prof. Dr. Arzu Akyay (merkez sorumlusu), Dr. Öğretim Üyesi Yurday Öncül (merkez sorumlu yardımcısı) olmak üzere iki öğretim üyesi ile beraber 6 hemşire, kemik iliği nakil koordinatörü ve terapötik aferez teknik sorumlusu görev yapmaktadır. Merkezimizde hali hazırda 9 adet hepafiltreli hasta odası mevcuttur.
Kemik İliği Nakli Türleri:
1. Otolog (Kendinden Kendine) Nakil:
Çocuğun kendi sağlıklı kemik iliğinden veya kök hücrelerinden yapılan nakildir. Özellikle lenfoma, nöroblastoma ve buna benzer yüksek riskli tümörlerde önce hastanın kemik iliği toplanır dondurulur. Sonra normal şartlarda verilemeyecek yüksek doz kemoterapiler verilir tümör ortadan kaldırılır ve daha sonra hastanın önceden dondurulmuş kök hücreleri nakledilir.
2. Allojenik (Bağışçıdan) Nakil:
Başka bir kişiden (genellikle bir kardeş, yakın aile üyesi veya genetik olarak uyumlu bir bağışçıdan) alınan kemik iliği veya kök hücrelerinin nakledilmesidir. Alıcı ile bağışçı arasındaki genetik uyum, nakil başarısı için önemlidir.
Çocuklarda Kemik İliği Naklini Gerektiren Durumlar:
• Yüksek riskli lösemi, lenfoma, nöroblastom, beyin tümörleri, Ewing Sarkom, Wilms Tümörü gibi kanserler
• Hemofagositik lenfohistiyositoz (HLH)
• Myelodisplastik sendrom (MDS)
• Talasemiler
• Orak hücreli anemi
• Aplastik anemi (kemik iliği yetersizliği)
• İmmün yetmezlik hastalıkları (bağışıklık sistemi bozuklukları)
• Metabolik hastalıklar (bazı nadir genetik hastalıklar)
• Konjenital nötropeniler
Nakil Süreci:
1. Hazırlık Aşaması (Hazırlama rejimi):
o Hazırlama rejiminde çocuğun hastalığına göre kemoterapi veya radyoterapi uygulanabilir. Bu aşama hastalıklı kemik iliğinin yok edilmesi ve bağışıklık sisteminin baskılanması amacıyla yapılır.
2. Kemik İliği veya Kök Hücre Transplantasyonu:
o Sağlıklı kök hücrelerin nakledildiği safhadır. Kök hücreler ya ameliyathane ortamında arka kalça kemiğinden ya da kök hücre arttırıcı ilaçlar kullanıldıktan sonra aferez yöntemiyle koldan periferik damarlardan toplanarak alıcıya nakledilir. İki üç hafta içinde verilen kök hücreler kemik iliğindeki niş denilen yuvalarına tutunarak sağlıklı kan hücrelerinin üretimini başlatır..
3. İyileşme Süreci:
o Bu süreç, genellikle 3-4 hafta sürer. Kemik iliği nakli sonrasında bağışıklık sistemi zayıf olduğundan, enfeksiyon riskine karşı dikkatli bir izlem yapılır. Vericinin yeni hücreleri üretilene kadar kan transfüzyonları yapılır. Ayrıca, nakil yapılan hücrelerin alıcıya uyum sağlaması için ilaç tedavisi (immünosupresif tedavi) uygulanır.
Başarı Oranı ve Riskler:
• Kemik iliği nakli, çocuğun yaşı, genel sağlık durumu, hastalığın türü ve bağışçı ile genetik uyum gibi faktörlere bağlı olarak değişen başarı oranlarına sahiptir.
• Nakil sonrası ciddi komplikasyonlar olabilir, örneğin verici atak hastalığı (graft-versus-host hastalığı, GVHD) ve enfeksiyonlar gibi.
Kemik iliği nakli, çocukların hayatta kalabilmesi için hayati bir tedavi yöntemidir. Ancak, bu tedavi için aile uygun donör her zaman bulunamayabilir. Bu durumda gönüllü donörler kök hücre bağışçısı olarak kullanılır.
Kemik İliği Bağışı Nasıl Yapılır?
1. Bağışçı Kriterleri:
o Sağlıklı 18-35 yaş arası bireyler,
o Tüm sağlık koşullarını taşıyan kişiler.
2. Bağış Süreci:
o Donör olmak için önce doku tipininiz belirlenmesi için test yapılır (genetik uyum belirlenir).
o Test sonrasında bir hastayla uyumlu çıkmanız durumunda, kemik iliği bağışı için davet edilirsiniz.
Nerelerde Bağış Yapabilirim?
• Türk Kızılayı’na başvurduğunuz takdirde kan örnekleriniz alınır TÜRKÖK (Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi)’ne donör olarak kaydınız yapılır.
• Sonuç: Çocuklarda kemik iliği nakli, pek çok hastalığın tedavisinde önemli bir seçeneğidir. Her çocuğun durumu farklı olduğu için, nakil kararı ve süreci mutlaka bir uzman ekip tarafından değerlendirilmelidir. Kemik iliği nakli sonrası çocuğun iyileşme süreci, bağışıklık sisteminin toparlanması ve genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak dikkatle izlenmelidir.
Hayata Dokunun!
• Kemik iliği bağışı ile bir çocuğun sağlıklı bir geleceğe adım atmasına yardımcı olabilirsiniz!
• Siz de kök hücre bağışçısı olarak bir umut olabilirsiniz!
________________________________________
İletişim:
Elif Mengiler, Turgut Özal Tıp Merkezi Çocuk Kemik İliği Nakil Merkezi Koordinatörü
Tel: 0 422 3410660-5370-5385
________________________________________
